Các nhà khảo cổ học đã nhận định Đông Nam Á từ xa xưa đã xuất hiện các dấu tính về sự hình thành, phát triển cộng đồng người tiền sử và có cả sự di cư đến của nhiều bộ tộc khác nhau. Trải qua mấy nghìn năm phát triển, vùng đất Đông Nam Á khi xưa nay đã trở thành khu vực sinh sống chung của 11 quốc gia với 11 bản sắc văn hóa riêng ở từng nơi. Tất cả những bản sắc riêng ấy lại tạo nên một nền văn hóa chung của Đông Nam Á. Hôm nay, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu về một số nét đặc sắc trong nền văn hóa ở Đông Nam Á nhé.
Mục Lục
Khái quát chung về nền hóa Đông Nam Á
Đông Nam Á gồm 11 nước thành viên
Đông Nam Á hiện có 11 nước thành viên trực thuộc là:Việt Nam, Lào, Campuchia, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Myanmar, Philippine, Singapore, Brunei và Đông Timor. Các phần diện tích được phân chia thành 2 khu vực là Indo-China (Đông Dương) và Mã Lai (phần hải đảo). Khái niệm Đông Nam Á được hình thành từ sau Chiến tranh thế giới thứ 2, do nơi đây được đánh giá là một trong những trọng điểm với lợi ích to lớn về mặt chính trị trên bản đồ thế giới.
Khu vực Đông Nam Á gồm hai khu vực chính. Là phần lục địa được gọi là Indo-China (Đông Dương). Và phần hải đảo gọi là thế giới Mã Lai. Từ xa xưa, khu vực này được người Trung Quốc gọi là Nam Dương. Người Nhật Bản gọi là Nan Yo. Người Ấn Độ gọi là Suvarnabhum. Là khu vực giữ vai trò biệt trên con đường buôn bán Đông – Tây. Nơi gặp gỡ, giao thoa của các nền văn hoá lớn trên thế giới. Tuy vậy, từ trước thế kỷ XIX Đông Nam Á vẫn chưa được nhìn nhận rõ rệt. Và đầy đủ như một khu vực địa lí – lịch sử – văn hóa – chính trị riêng biệt. Bởi nó đã bị lu mờ giữa hai nền văn minh phát triển rất rực rở. Là văn minh Trung Hoa và văn minh Ấn Độ.
Mỗi quốc gia được hình thành và phát triển ở nhiều thời điểm khác nhau
Mỗi quốc gia được hình thành và phát triển ở nhiều thời điểm khác nhau. Với những đặc trưng văn hóa riêng biệt ở từng vùng. Hầu hết nền văn hóa của các nước đều bị ảnh hưởng mạnh mẽ. Bởi tư tưởng Phật giáo, đạo giáo, đạo Hồi… Khắc họa rõ nét trong cách ứng xử, thờ phụng, trang phục quần áo, điệu múa…
Bên cạnh đó, một số nước Đông Nam Á cũng phải hứng chịu các cảnh bị đô hộ. Bởi các nước phương Tây trong thời gian dàiI. Cũng như vị trí địa lý đặc biệt là nơi chuyển giao giữa các luồn hàng hóa Đông – Tây. Nên cũng đã dần hình thành một số biến đổi. Tác động trong tư tưởng, đời sống và ngôn ngữ.
Một số đặc điểm về văn hóa Đông Nam Á
Cốt lõi của văn hóa Đông Nam Á
Tại các nước Đông Nam Á, ngành Nông nghiệp nói chung. Và nông nghiệp lúa nước nói riêng. Chính là những nhân tố hình thành nên các đặc sắc văn hóa trong cộng đồng nguồi. Đặc điểm vị trí địa lý của Đông Nam Á. Đều thuộc khu vực khí hậu nhiệt đới gió mùa. Bên cạnh đó đất đai cũng rất mỡ màng. Tạo nên những thế mạnh thuận lợi cho ngành Nông nghiệp.
Nông nghiệp thời buổi sơ khai đều phải phụ thuộc vào tự nhiên. Nên từ đó các tín ngưỡng cũng dần được hình thành. Với mong muốn cầu xin thánh thần, trời đất phù hộ cho mưa thuận, gió hòa. Những lễ hội cũng dần được hình thành để tỏ lòng cảm kích trời đất. Cũng như cầu xin mùa màng được cải thiện hơn. Những hoạt động sôi nổi nhất có thể kể đến. Như té nước, ăn mừng, rối nước, âm nhạc truyền thống…
Nền văn hóa duy trì cái chung và bảo tồn những nét riêng biệt
Mỗi một quốc gia đều có những đặc trưng văn hóa riêng biệt vô cùng rõ rệt. Thể hiện qua những lễ nghi truyền thống, trang phục dân tộc, ngôn ngữ, âm nhạc, quan điểm và cách ứng xử. Tuy vậy đồng thời cộng đồng 11 nước anh em vẫn giữ vững những nét chung. Trong lối sống, tư tưởng và hướng đến mục tiêu bảo tồn văn hóa dân tộc.
Hầu hết tư tưởng của các nước trong khu vực Đông Nam Á. Đều rất tương đồng do bị ảnh hưởng của các tôn giáo phát triển tại đây. Như Nho giáo, Đạo Giáo, Phật Giáo, Đạo Hindu, Đạo Hồi… Và được thể hiện thông qua lối sinh hoạt, thờ cúng, tín ngưỡng, kiến trúc…
Nhờ những sự giao thoa và tác động nét tương đồng lên nhau. Các nền văn hóa vẫn được đảm bảo duy trì cho đến ngày nay. Bên cạnh đó, đây cũng là lý do mà các nước luôn đặt ra khẩu hiệu. “Hòa nhập chứ không hòa tan”. Để nói lên ý nghĩa thiết thực của điều này.
Văn hóa Đông Nam Á có sự thống nhất trong sự đa dạng
Hầu hết của quốc gia trong khu vực Đông Nam Á đều có nguồn gốc anh em từ xa xưa, khi thuộc chủng người Australoid với đặc điểm nước da ngăm đen, tóc quăn dợn sóng, nhỏ, người thấp.
Các tín ngưỡng
Các tín ngưỡng của các quốc gia Đông Nam Á nói chung có thể chia theo 3 dạng chính: Sùng bái tự nhiên – Phồn thực – Thờ cúng. Điều này dựa trên nguyên lý cơ bản ban đầu khi đều tin rằng mọi sinh vật sinh ra trên đời đều có linh hồn, và được tách rời khi cơ thể chết, biến mất.
Ngôn ngữ
Cộng đồng người cũng hình thành nên hệ thống ngôn ngữ đồ sộ, cho từng bộ tộc sử dụng cũng như được duy trì cho đến ngà nay. Chẳng hạn như tại Indonesia có đến 200 ngôn ngữ dân tộc cùng tồn tại, hay như tại Philippines là 80 thứ ngôn ngữ, tại Việt Nam ta cũng có đến hơn 40 thứ tiếng bên cạnh ngôn ngữ tiếng Việt của người Kinh.
Về phong tục tập quán
Về phong tục tập quán: Mỗi quốc gia vẫn giữ được những phong tục tập quán rất riêng biệt thể hiện trong trang phục, trang sức, ẩm thực, nghi thức, văn hóa nghệ thuật… nhằm mục đích duy trì những đặc điểm cốt lõi trong văn hóa dân tộc.
Văn hóa Đông Nam Á nói chung luôn được thế giới nhận định là một tổng thể tập hợp đa dạng của nền văn hóa khác nhau, vẫn được giữ gìn và phát huy mạnh mẽ cho đến ngày nay. Các quốc gia trong khu vực không chỉ thực hiện những biện pháp bảo tồn di sản quốc gia, mà còn mở rộng tư tưởng tiếp thu những cái mới để phát triển đời sống văn hóa con người thêm đa dạng hơn.
